“Η διάταξη της 8ετίας” για το ΕΣΡ

Μια νέα θεωρία για το ΕΣΡ αναπτύσσεται. Πως αν τα μέλη  της Ραδιοτηλεοπτικής Αρχής, έχουν διοριστεί με προσδιορισμένης θητεία 4 ετών και έχει επεκταθεί κατά 22 μήνες από το ΣτΕ, τα μέλη του, με διασταλτική ερμηνεία του άρθρου 110 του νόμου 4055/2012, μπορεί να είναι 8ετής. Ο λόγος είναι προφανής: Παρά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου να μην αλλάξει το “βαθύ κράτος” των ανεξαρτήτων αρχών που χτίστηκε από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, από τα χρόνια του Κώστα Σημίτη. Δυστυχώς, η κυβέρνηση,  είναι πολύ κοντά στο να υιοθετήσει τη λογική αυτή για λόγους που δεν είναι εύκολο να γίνουν κατανοητοί, βάζοντας σε κίνδυνο, το εγχείρημα της αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών.
 
Η  “διάταξη της 8ετίας” υπάρχει στο  άρθρου 110 παρ. 12 ν. 4055/2012 . Προβλέπει ότι «Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου λήγει η θητεία των μελών των προβλεπόμενων από τοΣύνταγμα ανεξάρτητων αρχών, που έχουν επιλεγείαπό τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής και έχουνυπηρετήσει ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη στηνίδια αρχή συνολικά για χρονικό διάστημα μεγαλύτεροτης οκταετίας. Για όσα από τα υπηρετούντα μέλη δεν έχουν συμπληρώσει οκταετία, από την αρχική επιλογή τους, η θητεία τους παρατείνεται μέχρι τη συμπλήρωση της οκταετίας(.…)».
 
Η ρύθμιση θεσπίστηκε το 2012 για να αποφευχθεί ένα αρνητικό φαινόμενο που οφειλόταν στη δυστοκία της Διάσκεψης των Προέδρων: μέλη ανεξάρτητων αρχών των οποίων είχε ανανεωθεί η θητεία, αντί για οκτώ έτη παρέμεναν στη θέση τους για περισσότερα έτη, επειδή η ανανέωση της θητείας τους πραγματοποιούνταν με σημαντική καθυστέρηση. Ο νομοθέτης δηλ. έκρινε ότι η θητεία των μελών αυτών λήγει όχι με τη συμπλήρωση της δεύτερης τετραετίας (με αφετηρία την ημερομηνία διορισμού της δεύτερης θητείας) αλλά με τη συμπλήρωση οκτώ ετών από την ημερομηνία του αρχικού διορισμού («της αρχικής επιλογής»).
 
 
Η βούληση δηλαδή του νομοθέτη, όπως πρέπει αυστηρά να ερμηνευθεί, εφόσον εντάσσεται σε μια μεταβατική ρύθμιση ενός νόμου όπου τίθενται νέοι κανόνες που αφορούν τη διάρκεια της θητείας των μελών (έξι έτη αντί για τέσσερα), είναι

• αφενός μεν, να μην σημειωθεί σημαντική υπέρβαση του χρονικού ορίου της θητείας των οκτώ ετών (περίπτωση του α’ εδαφίου, όπου έχουμε μέλη των οποίων η θητεία έχει ήδη λήξει προ πολλού),
• αφετέρου δε να ολοκληρωθεί άμεσα (δηλ. με την συμπλήρωση καθαρής οκταετίας) η θητεία μελών των οποίων η δεύτερη τετραετία έχει ολοκληρωθεί τοις πράγμασι λόγω καθυστέρησης της έναρξης της ανανεωθείσας θητείας (περίπτωση β’ εδαφίου).

Και στις δύο περιπτώσεις, αυτονόητη προϋπόθεση εφαρμογής της διατάξεως είναι η ύπαρξη αποφάσεως για την ανανέωση της θητείας. Αυτό προκύπτει και από το γράμμα του νόμου όπου γίνεται λόγος για “αρχική επιλογή”, άρα  υπάρχει και επιγενόμενη επιλογή, δηλαδή η ανανέωση της θητείας.
Ένα πρόσθετο επιχείρημα υπέρ της μη εφαρμογής της οκταετίας σε μέλη που ορίστηκαν μόνο για τετραετία είναι και η ευθεία παραβίαση του άρθρου 101Α του Συντάγματος με το οποίο θεσπίζεται η αρχή της ορισμένης θητείας των μελών των ανεξάρτητων αρχών ως ασπίδα και εγγύηση της ανεξαρτησίας τους.
Η έννοια της ορισμένης θητείας περιλαμβάνει το στοιχείο της συγκεκριμένης διάρκειάς της, όπως αυτή προσδιορίζεται από τη διάταξη νόμου που ίσχυε κατά τον ορισμό του κάθε μέλους. Εφόσον κάποιο μέλος ορίστηκε για συγκεκριμένη θητεία (δηλ. για τέσσερα χρόνια), δεν είναι δυνατό η θητεία αυτή να παρατείνεται με μεταγενέστερη διάταξη νόμου, παρά μόνο εάν πρόκειται για εξαιρετική ρύθμιση και αφορά σύντομο χρονικό διάστημα. Και τούτο διότι, στην περίπτωση π. χ. διπλασιασμού της θητείας, παραβιάζεται ευθέως η συνταγματική διάταξη με την οποία προβλέπεται συγκεκριμένη (αυστηρή) διαδικασία για τον ορισμό των μελών των ανεξάρτητων αρχών.
Τούτο συνάγεται εμμέσως και από τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, κυρίως με την απόφαση της Ολομελείας 3515/2013. Με την απόφαση αυτή το δικαστήριο ανέχθηκε (με οριακή πλειοψηφία) ως ανώτατο όριο παράτασης της θητείας των μελών των ανεξάρτητων αρχών τους 22 μήνες, διάστημα που αγγίζει τη χρονική διάρκεια μισής θητείας (24 μήνες) ενός μέλους ανεξάρτητης αρχής. Επιβεβαιώνεται έτσι ότι υπέρβαση του χρονικού αυτού ορίου θα αποτελούσε ευθεία καταστρατήγηση της συνταγματικής διατάξεως του άρθρου 101Α Συντ..
 
Στην περίπτωση των  μελών που έχουν μείνει στο ΕΣΡ, μετά τη μή ανανέωση της θητείας των Ι. Λασκαρίδη, Γ. Παπακώστα και Ε. Δεμίρη, διαμορφώνεται ως εξής:
-Η θητεία της Αντιπροέδρου  του  ΕΣΡ  Λ. Αλεξίου και του μέλους Γ. Στεφανάκη τέλη Ιουλίου του 2015 (δηλαδή έξι μήνες μετά τη λήξη της τέλη Ιανουαρίου του 2015).
-Η θητεία του μέλους Κ. Αποστολά έχει λήξει καταρχήν τον Νοέμβριο του 2012 (οπότε ίσχυσε και η νέα διάταξη περί παρατάσεως για έξι μήνες) και με τη μέγιστη δυνατή ανοχή και κατ’ ανάλογη εφαρμογή της νομολογίας του ΣτΕ το Δεκέμβριο του 2014.